Oorlog op Steyl

Wij zijn Imke Nellen en Noor Konsten uit 3A2, wij hebben Coby en Wiel geïnterviewd over hun ervaring in de Tweede wereldoorlog. Een aantal klassen op onze school moesten ook  mensen interviewen die de oorlog hebben meegemaakt. Een school in Duitsland deed hetzelfde. Dit doen we zodat de oorlogsverhalen niet verloren gaan.

Wiel en Coby zijn beide boven de tachtig en wonen in het dorpje Steyl. Ze hebben samen kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. Hun familie bestaat dus uit vier generaties.

1938-1940

Wiel was negen toen de oorlog begon, hij was de jongste in een gezin van 6 jongens. Voor de oorlog heeft hij een leuke jeugd gehad vertelde hij. ‘Ik denk dat ik een lieve vlegel was’. Het eerste teken van het begin van de oorlog voor Wiel waren de Duitse militairen die binnenvielen. Wiel woonde naast de Maas en moesten daarom evacueren. Ze konden bij goede vrienden terecht. Zijn oudste broers ging niet mee want die werkte in Duitsland. Zijn ouders zaten beide niet in het verzet en waren geen nsb’ers.

Het eerste wat de toen 8-jarige Coby merkte van het begin van de oorlog zijn Duitse paarden met daarop militairen die de huizen controleerde. Toen zij zagen dat in Coby’s huis een gezin van 10 woonde spraken ze de ouders aan met de notitie “jullie zijn een Christelijk gezin want jullie hebben veel kinderen”. Elk jaar kwamen ze kijken of moeders in verwachting was. Ook Coby en haar gezin zijn geëvacueerd omdat ze dicht bij de Maas woonde en dit te gevaarlijk was.

1941-1945

Nadat Wiel en zijn gezin geëvacueerd zijn hebben ze geen honger geleden vertelde hij, “Wij hadden een tuin waar groente en dergelijke opgroeide”. Wiel heeft niet te maken gehad met discriminatie omdat hij net als Coby niet Joods is. Aan het einde van de oorlog hebben Wiel’s Joodse kennissen helaas wel met razzia’s te maken gehad. Ze werden door de Duitsers meegenomen en doorgestuurd naar concentratie kampen. “Ik heb geen ervaring met razzia’s kennissen helaas wel. Ik heb geluk gehad, ik had nooit honger en was ook niet Joods”

Toch heeft niet iedereen in Wiels gezin genoeg eten gehad. Zijn oudste broer, Piet, heeft een tijd in arbeidsdienst gewerkt. Iedereen die in arbeidsdienst werkte hoefde niet in Duitsland te werken, deze belofte is in Piet’s geval gebroken, hij moest zich melden. Hij heeft zich gemeld en werd doorverwezen naar Düsseldorf hier heeft hij voor een langere tijd gewerkt. Na een tijd vroeg hij aan een van zijn werkgevers of hij op bezoek naar huis mocht, hierop antwoordde zijn werkgever dat hij niet naar Nederland mocht gaan. Piet loog en vertelde dat hij in Duitsland woonde in verband met de grens, hij kreeg een pas voor een weekend Kaldenkirchen. Maar Piet dook onder in Maasbree en keerde niet meer terug naar Düsseldorf. Na 1,5 jaar vonden de Duitsers Piet in Maasbree. Hij werd opgepakt en de Duitsers voerde hem af naar een werkkamp in Duitsland, hier kreeg hij amper te eten en vermagerde sterk.

Wiel en zijn familie waren erg bang, nadat Piet werd afgevoerd hebben ze hem tot na de oorlog niet meer gesproken. Hieruit bleek dat je de Duitsers te vriend moest houden. Toen ze het bericht kregen dat ze hun radio, die ze via hun oom die bij Philips werkte met korting hebben gekregen, moesten inleveren, leverde ze die direct in. In September 1944 werd er zoveel geschoten dat ze evacueerde naar een school verderop, hier hebben ze ongeveer een jaar geleefd.

Wiel: “Hier leefde wij, en hier sliepen wij”

Coby: “En wie deed er koken?”

Wiel: “Het fornuis was meegegaan naar de school, hier kookte mijn moeder op voor twee gezinnen, het was erg lekker”

Wiel en zijn gezin woonde hier tot na de bevrijding van Noord-Limburg.

Coby zat tijdens de oorlog bij een neef van haar moeder. Deze plek was veiliger. In het gebied waar hun huis stond, liepen nu  militairen en er werd veel eens geschoten. Coby heeft net als Wiel geen honger geleden. Ze hadden genoeg eten voor het grote gezin.

‘‘Ik heb geen last gehad van de Joden die buitengesloten werden’’, vertelde Coby en omdat wij een Christelijk gezin waren hadden wij daar zelf ook niet echt last van.

Vanuit Baarlo werd veel richting Steyl geschoten. Dit was ook een van de redenen dat het gezin weg moest. De Engelsen zaten aan de andere kant van de Maas en de Duitsers zaten aan de kant van Coby’s huis. De plek waar Coby woonde, en nu nog steeds woont, is de schade niet heel ernstig. In Venlo was de schade veel erger. Na de oorlog zijn er veel huizen bijgebouwd. Op de plekken waar nu huizen staan, was vroeger weiland.

Voor eten gingen de mensen naar de ‘boerendorpen’ ,zoals dat vaak genoemd werd. Hier haalde ze dan vaak graan of koren. Mensen hielpen elkaar en zo kreeg iedereen voldoende eten. ‘Wij hadden toen heel veel flessen ingemaakt, want vroeger deden ze alles inmaken. Hierdoor hadden wij voldoende voorraad. Tot alles werd weggehaald. Of het de Duitsers waren weten we niet. Vroeger leefde er namelijk een ander gezin in ons huis en het kan ook zo zijn dat zij de glazen hebben meegenomen. Het was wel heel typisch dat op het einde van de oorlog alle lege glazen weer netjes werden teruggebracht. We wisten dat de Duitsers niet alles hadden gedaan’.

“Mijn vader had zijn baard laten groeien en daardoor had hij een hele lange baard.” Hierdoor hoefde hij niet in dienst. Door de baard leek hij namelijk een stuk ouder. De moffen zeiden “die oude father kunnen we niet gebruiken”, maar zo oud was hij helemaal niet.

Van verjaardagen heeft Coby niet zoveel van gemerkt. Cadeautjes kreeg je in die tijd zeker niet.

Vanaf 1946

Toen Wiels gezin op Dolle Dinsdag via het buurmeisje hoorde dat de oorlog voorbij was reageerde ze erg emotioneel. Ze waren blij, de oorlog was eindelijk over! Ze konden weer naar huis gaan. Vader en de zonen konden weer gaan werken, en ze zouden Piet weer zien! Wiels vader begon spontaan het Wilhelmus te zingen. Ook het terugzien van Piet was erg emotioneel. Hij was sterk vermagerd omdat ze amper eten kregen en erg zwaar werk moesten verrichten, helaas heeft hij niet alleen fysieke schade opgelopen. Hij is mentaal zo gemarteld dat hij tot zijn overlijden op 78ste leeftijd er nog steeds last van heeft gehad.

Lees meer interviews

Mevrouw Wijnhoven

Meneer Laemers

Meneer Piet Spee

Mevrouw A. van Lier-Bos

Meneer Frans Rijvers

75 Jahre Kriegsende Geldern

Mevrouw Bep Weijers

Mevrouw Ververgaert

Meneer & Mevrouw Theelen

Mevrouw Steeghmans

Meneer Jan van Pol

Meneer Hay Mansvelders

Meneer Hay Kuyper

Mevrouw Kok

Mevrouw Truus Ketels

Mevrouw Jo Janssen

Mevrouw Antoinette Jacobs

Mevrouw Truus van Heyster

Mevrouw Omi Frencken

Mevrouw Faessen

Mevrouw Doriet Driessen

Mevrouw Coby en Meneer Wiel

Meneer en mevrouw Boermans

Mevrouw Bertha en Mevrouw Mia

Meneer Toon & Harry Ammerlaan

Meneer Ambaum & Meneer Steegers